Du khách đến với những địa danh tuyệt đẹp tham quan các danh lam thắng cảnh mà thiên nhiên đã ban tặng cho nơi này, ngoài ra khách thăm quan sẽ có những trải nghiệm cùng đồng bào dân miền núi khi vào mùa hái măng (lộc rừng), thông thường vào mùa măng rừng, người vùng cao lên núi hái măng, mong có thêm thu nhập từ thiên nhiên. Công việc tưởng chừng đơn giản nhưng thấm đẫm nhọc nhằn mỗi chuyến đi “ăn măng rừng”. Câu chuyện mưu sinh mùa măng rừng của người vùng cao thật khó kể hết…

chương trình Sapa Lữ khách đến với những địa danh tuyệt đẹp tham quan các danh lam thắng cảnh mà thiên nhiên đã ban tặng cho nơi này, ngoài ra khách thăm quan sẽ có những trải nghiệm cùng đồng bào dân miền núi khi vào mùa hái măng (lộc rừng), thông thường vào mùa măng rừng, người vùng cao lên núi hái măng, mong có thêm thu nhập từ thiên nhiên. Công việc tưởng chừng đơn giản nhưng thấm đẫm nhọc nhằn mỗi chuyến đi “ăn măng rừng”. Câu chuyện mưu sinh mùa măng rừng của người vùng cao thật khó kể hết…
 
Người Mông, người Tày ở vùng núi Sapa làm bạn với cây măng rừng từ bao đời nay, uống ngụm nước suối, ăn đọt măng rừng để gắn bó với núi cao. Vì thế, mùa nào, núi rừng cũng ban phát cho con người những vựa măng. Mùa xuân về, măng vầu, măng trúc, măng sặt thi nhau nở rộ, mùa hè là măng nứa còn mùa thu, mùa đông là giống măng bì, măng giang. Đó là lộc rừng ban cho con người ăn đời ở kiếp với núi rừng, dựa vào núi rừng để sinh sống. Nhờ thế, mùa nào, người vùng cao cũng đeo gùi lên núi hái măng, mong có thêm chút tiền để trang trải cho cuộc sống gia đình.

Mỗi khi có tín hiệu của mùa măng về, người dân Sapa… lại rủ nhau lên núi hái măng. Vì nếu để quá ngày thì măng mọc vượt mặt đất sẽ già, không ăn được nữa. Những ngày mùa măng rừng nở, gác lại công việc nương rẫy, đồng áng, người dân trong các bản Tày, bản Dao, bản Mông cùng nhau đi “ăn măng” có khi tới hàng tháng trời.

Để đến được nơi hái măng, người dân nơi đây phải mất tới nửa ngày trời vì măng thường mọc trên núi cao, đi bộ lên dốc núi đã thấm mệt. Vì vậy, mỗi ngày đi hái măng, người ta phải ở lại rừng sâu cả ngày trời, đến khi mặt trời xuống núi mới trở về, khi ấy, măng được mang xuống chợ chiều là vừa.

Đường đi rừng đã khó thì công việc tìm và hái măng còn khó nhọc hơn nhiều. Nếu không phải là người bản địa thì khó lòng biết cách tìm và đào măng, phải quen thông thổ và có bí quyết hái măng thì mới kiếm được những ngọn măng non. Muốn hái được măng, người ta phải vào tận những bụi nứa um tùm để bẻ những đọt măng non đang mọc ra tua tủa dưới gốc hay tìm những chỗ đất nứt trong bụi rậm, nơi đó có những “ấu măng” đang nhô lên.

Công việc này khá vất vả vì vừa phải tinh mắt, vừa phải chắc chân khỏe tay, vừa phải mang theo dụng cụ như cuốc, thuổng hay dao. “Chui vào bụi rậm để tìm hốc măng khó lắm vì chỗ đó thường thiếu ánh sáng, gai góc, ẩm ướt, muốn có măng thì phải cố lận sâu vào thôingười dân nơi đây chia sẻ.

Nếu đứng dưới chân rừng nhìn lên đồi măng bạt ngàn, có người sẽ nghĩ rằng, măng mọc sẵn trên đất, cứ việc lấy cuốc đào lên. Nhưng công việc hái măng của người vùng cao không hề đơn giản như vậy. Mỗi khi chui vào bụi nứa, người hái măng phải đối diện với gai góc, muỗi vắt, trơn trượt, thậm chí cả những nguy hiểm từ rắn, ong rừng. Vì vậy, rủi ro khi đi rừng hái măng không phải là chuyện hiếm đối với người vùng cao.

Công việc hái măng đã rất mệt nhọc nhưng sau khi măng hái xong việc bóc măng tại chỗ cũng vất vả không kém. Để những ngọn măng tại chỗ đất quang, dùng tay bóc bỏ vỏ rồi đúc những ngọn măng trắng ngần vào gùi, vào tải. Khi bóc măng, lông măng đâm bám vào tay khiến bàn tay chai sần, nhựa măng làm cho tay chân tím bầm, đau rát. Có loại măng nhỏ như măng sặt, măng trúc không cần bóc mà bó thành từng bó nhỏ để mang xuống núi bán.

Khi mặt trời xuống núi, thợ măng lũ lượt trở về trung tâm xã, mang theo thành quả của mình sau một ngày lao động vất vả. Tại đây, họ giao măng cho những người vợ đang chờ sẵn để bán cho kịp chợ chiều hoặc bán giao cho thương lái. Vào mùa măng, các thương lái quanh vùng tụ tập dưới chân núi để thu mua măng rừng với số lượng lớn. Nhờ thế, người hái măng đỡ đi sự vất vả khi phải bán lẻ.

Cũng có khi măng hái được phải mang ra bán tại chợ phiên vào sáng hôm sau. Muốn cho măng giữ được độ ngon tươi, người hái măng phải mang về, luộc qua một lượt rồi dùng dây xâu thành từng xâu nhỏ để bán cho tiện. “Luộc măng rồi mang đi chợ bán cũng vất vả, tốn nhiều công nhưng vẫn phải làm vì sợ măng bị hỏng”, người dân ở San Sả Hồ (Sa Pa - Lào Cai) thổ lộ khi đang lúi húi bó từng bó măng trúc mà vừa hái trên núi cao.

Nghề “ăn măng rừng” bốn mùa vất vả là thế nhưng người vùng cao Sapa không bỏ nghề, mùa nào thức ấy, họ vẫn miệt mài, cần mẫn leo núi hái măng. Vì với họ, lộc rừng chỉ có mùa, sống gần rừng thì phải dựa vào núi rừng để mưu sinh. Muốn mùa sau măng mọc nhiều thì khi đào măng, họ vẫn phải để lại ít nhiều cây non để măng mọc thành rừng.

Măng hái về, bán tại chân núi hay chợ phiên, giá không cao bằng bán buôn ngoài phố thị, loại thì được 10.000 đồng/kg, loại được 20.000 đồng… tùy vào khách và độ ngon của măng. May mắn gặp được khách thăm quan tại chợ phiên, bán măng sẽ được giá cao hơn một chút. Nhờ có mùa măng, cuộc sống của người vùng cao được cải thiện ít nhiều. Có ngọn măng để bán, có nghĩa là thêm thắt vào túi tiền của gia đình mình dù là nhọc nhằn bao nhiêu.

Mùa măng rừng về, núi rừng Sapa trào dâng sức sống. Nhìn những cô sơn nữ chiều chiều đeo gùi măng rừng xuống núi khiến Lữ khách mường tượng ra một bức tranh thơ mộng, bình yên nơi xóm núi. Nhưng phía sau bức tranh ấy là cả một chuỗi gian nan mà những con người nơi đây đang ngày ngày phải trải qua.